Grecja pełna imponujących starożytnych zabytków jest wymarzonym miejscem dla wszystkich zainteresowanych jej mitologią. Poznaj miejsca owiane legendą i zobacz, gdzie żyli, kochali i walczyli bogowie greccy
Naksos. Dionizos i Ariadna
Z wyspą Naksos związanych jest wiele legend i mitów. Najsłynniejszy mówi o porzuceniu Ariadny przez Tezeusza. Po zabiciu Minotaura Tezeusz opuścił Kretę wraz z Ariadną, córką króla Minosa i wyruszył do Aten. Pogoda sprawiła jednak, że statek musiał zatrzymać się na wyspie Dia (dzisiejsze Naksos).
Gdy młodzi spali, Dionizos, który zakochał się w Ariadnie od pierwszego wejrzenia, odwiedził Tezeusza we śnie i nakazał mu pozostawienie dziewczyny na wyspie. Młodzieniec, także zakochany w Ariadnie, początkowo sprzeciwił się woli boga, jednak kiedy ten mu zagroził, musiał ustąpić. Bogowie greccy znani byli przecież ze swojej nieprzewidywalności.
Gdy Ariadna obudziła się następnego poranka, zamiast Tezeusza zobaczyła Dionizosa. Natychmiast zaczęła szukać ukochanego, ale szybko zrozumiała, że została przez niego porzucona. Bóg wina oświadczył się Ariadnie, oferując jej dwa prezenty: wino ze złotej czary i złoty wianek z cennymi kamieniami, który ponoć był darem od samej Afrodyty. Dziewczyna zła na Tezeusza przyjęła oświadczyny Dionizosa. Para najpierw udała się na Górę Drios (dzisiejsze Koronos) a stamtąd na Olimp.
Sanktuarium Demeter w Eleusis
Powstanie sanktuarium Demeter w Eleusis, objaśnia mit o tej bogini i jej córce Persefonie. Zgodnie z nim Hades, bóg świata podziemnego, uprowadził córkę bogini przyrody i uczynił ją swoją żoną. Zrozpaczona Demeter przez 9 dni i 9 nocy tułała się po Ziemi, próbując odnaleźć ukochaną córkę.
W końcu bogini dotarła do rządzonego przez króla Keleosa miasta Eleusis, gdzie incognito została niańką królewskiego syna. Jej rozpacz jednak była coraz głębsza, co odbiło się na przyrodzie: pola w okolicy przestały dawać jakiekolwiek plony. Inni bogowie greccy zaczęli się niepokoić.
Zeus wysłał Hermesa do świata podziemnego, by wymógł na Hadesie zawarcie kompromisu. Na mocy umowy między Demeter a władcą podziemi, Persefona spędzała od tej pory część roku z matką, a pozostały czas ze swym mężem. Widocznym znakiem tych spotkań stał się cykl pór roku.
Cypr – miejsce narodzin Afrodyty
Według mitu w Petra Tou Romiou z morskich fal wyłoniła się bogini miłości i piękna – Afrodyta. Na brzegu czekały na nią Charyty, boginie wdzięku, piękna i radości, które natarły ciało bogini wonnościami, ubrały w delikatne szaty i przyozdobiły biżuterią. Następnie wedle mitu zawiozły Afrodytę na Olimp, gdzie nowoprzybyła wzbudziła podziw bogów oraz zazdrość Hery i Ateny. Greccy bogowie byli pod ogromnym wrażeniem jej piękna.
Z Petra Tou Romiou związanych jest wiele przesądów. Jeden z nich mówi, że jeśli znajdzie się kamień w kształcie serca i podaruje ukochanej osobie, ta odwzajemni uczucia. Według innej wersji, wkrótce spotka się miłość. Kolejna legenda głosi, że chcąc pozostać wiecznie pięknym i młodym, należy trzykrotnie opłynąć nago środkową skałę podczas pełni księżyca. Na przybrzeżnych krzewach wiszą wota. Ponoć zawieszenie tu wstążki równa się prośbie o zesłanie miłości.
Kreta i jaskinia Dikte. Bogowie greccy – Zeus i Kronos
Ukryta w górze Idy jaskinia Dikte na Krecie jest miejscem o wielkim znaczeniu mitologicznym. To tutaj ukrywał się Zeus przed swoim ojcem Kronosem, któremu przepowiedziano, że jedno z dzieci pozbawi go władzy, dlatego bóg połykał je zaraz po urodzeniu. Ten los spotkał rodzeństwo Zeusa, czyli Demeter, Hestię, Herę, Hadesa i Posejdona.
Rei udało się uratować najmłodszego syna, podając Kronosowi kamień owinięty w pieluszki. Ukryła Zeusa w jaskini na Krecie, gdzie malcem zaopiekowała się koza Amaltea. Miejsce szybko stało się miejscem kultu i pielgrzymki. Jaskinia Zeusa to bardzo ciekawa atrakcja, wypełniona wspaniałymi formacjami skalnymi i podziemnymi basenami. Z czasem bogowie greccy z Zeusem na czele pokonali tytana.
Delos. Miejsce narodzin Apolla i Artemidy
Na małej skalistej wysepce na Morzu Egejskim, przy słynnej palmie, Leto urodziła Zeusowi Apolla i Artemidę, a bóg przyglądał się temu wydarzeniu z góry Kynthos. Z jej szczytu rozciąga się wspaniały widok na Cyklady – stąd właśnie wzięła się nazwa całego archipelagu, która oznacza krąg wokół Delos.
Zanim urodziły się tutaj dzieci Zeusa, wyspa dryfowała samotnie po morzu. Potem jednak została przytwierdzona przez Posejdona czterema diamentowymi słupami w samym środku Cyklad. Wkrótce stała się jednym z najważniejszych ośrodków kultu Apolla. Odbywało się tu święto Delia ku jego czci, obchodzone przez cztery lata i zainaugurowane przez Jonów, którzy pojawili się na wyspie ok. 1000 roku p.n.e.
Ołtarz Apolla w Delos był przez niektórych zaliczany do cudów świata. Jak mówi legenda, zbudował go sam bóg w wieku czterech lat z rogów kozic upolowanych przez Artemidę.
Ateny. Spór między Ateną i Posejdonem
Na Akropolu, wśród wielu wspaniałych świątyń, wznosi się Erechtejon. Ciekawa architektonicznie budowla powstała w latach 420–406 p.n.e. w miejscu pałacu z czasów mykeńskich. Jej najbardziej charakterystycznym elementem jest ganek, na którym zamiast kolumn ustawione są figury sześciu kariatyd. Zgodnie z mitem, to właśnie tu toczył się spór między Ateną a Posejdonem o panowanie nad Attyką.
Bogowie greccy wzięli udział w zawodach, aby wywalczyć sobie prawa do najważniejszego miasta Hellady. Miało ono zostać nazwane imieniem tego boga, który podaruje mieszkańcom najbardziej przydatny prezent. Posejdon wbił trójząb w ziemię, z której wytrysnęło źródło, ale niestety ze słoną wodą. Z kolei w miejscu, gdzie Atena wbiła swój tyrs (laskę), wyrosło drzewo oliwne. Ateńczycy uznali dar bogini za bardziej przydatny.
Rodos – słoneczna wyspa Heliosa
Mit o powstaniu wyspy mówi, że gdy Zeus zwyciężył Gigantów podzielił Ziemię między bogów. W tym czasie Helios, bóg słońca był nieobecny i nikt nie pamiętał, żeby go uwzględnić. Gdy powrócił na Olimp, zażądał swojej części, ale Zeus nie chciał zgodzić się na ponowne losowanie.
Helios poprosił więc, żeby ląd, który wyłoni się z morza przypadł jemu. Bogowie greccy wyrazili zgodę. Następnego ranka z dna morskiego wyłoniła się Rodos, którą Helios otoczył opieką. To ponoć dlatego słońce na wyspie świeci przez niemal cały rok.
Wedle legend, w porcie Mandraki miała stać ogromna statua Kolosa wyobrażająca boga słońca. Inne podania mówią, że posąg stał na dziedzińcu Pałacu Wielkich Mistrzów do trzęsienia ziemi w 226 r. p.n.e., kiedy to został zniszczony. Następnie w VII w. Arabowie wywieźli go z wyspy na 900 wielbłądach i słuch po nim zaginął.
Delfy – pępek świata
Delfy w czasach swojej świetności stanowiły centrum Europy pod względem religijnym, kulturalnym oraz społecznym. Nazywano je pępkiem świata, gdyż wedle mitologii to właśnie tu spotkały się dwa orły wypuszczone w przeciwne strony świata przez Zeusa, wyznaczając środek ziemi.
Cały kompleks podzielony jest na trzy części. Największym jest Święty Krąg, w którym znajdują się ruiny najważniejszej budowli, czyli Świątyni Apolla. Tutaj rezydowała najważniejsza wyrocznia – kapłanka Pytia, która wdychając halucynogenne opary, wprowadzała się w narkotyczny stan i wypowiadała przepowiednie, które kierowały losem całego greckiego świata.
Ale do wyroczni przyjeżdżali również władcy z wielu innych stron, prosząc o radę w najważniejszych sprawach państwowych. Co ciekawe, jej odpowiedzi były zawsze dwuznaczne, by nikt nie mógł podważyć jej autorytetu.
Kreta i Knossos. Posejdon i Minos
Ruiny pałacu Knossos znajdują się tuż obok stolicy Krety, Heraklionu i stanowią pamiątkę po potężnym imperium minojskim. Według mitologii, pierwszy król Krety Minos, modlił się do Posejdona, aby ten pomógł mu zdobyć tron. Bóg wysłał mu wspaniałego białego byka jako symbol swojego poparcia, spodziewając się, że ten zostanie złożony mu w ofierze.
Kiedy Minos zamiast tego zabił innego byka, Posejdon ukarał go, sprawiając, że żona króla urodziła potworne stworzenie, pół człowieka i pół byka – Minotaura. Bogowie greccy nie uznawali nieposłuszeństwa. Minos nakazał Dedalowi zbudowanie skomplikowanego labiryntu, w którym umieścił monstrum. W trakcie swoich rządów wysyłał tam swoich wrogów, by ci stawili czoła Minotaurowi, którego ostatecznie zabił Tezeusz przy pomocy Ariadny, córki króla. Lokalizacja labiryntu wciąż pozostaje tajemnicą.
Góra Olimp. Bogowie greccy w komplecie
Najwyższy masyw górski w Grecji, położony na pograniczu północnej i środkowej części kraju, był miejscem, gdzie rezydowali bogowie greccy. Śmiertelnicy nie mieli tutaj wstępu. Śmiałkowie, którzy próbowali wejść na Olimp i tym samym znieważali swoich bogów, zostali zrzucani ze świętej góry.
Najwyższy szczyt masywu, niegdyś helleński Panteon, to Mitikas (2917 m n.p.m). Okolica stanowi park narodowy ze wspaniałą florą, dlatego została uznana za zabytek międzynarodowej biosfery UNESCO. Wędrówka na szczyt zapewni niesamowite, zapierające dech w piersiach widoki. Warto też wiedzieć, że góra posiada duże znaczenie historyczne. Na jej zboczach rozgrywały się walki narodowo-wyzwoleńcze Greków.
Wyspa Eubea – boskie smocze domy
Wszyscy znają najsłynniejszą parę greckiej mitologii – Zeusa i Herę, ale niewielu wie o początkach ich znajomości. A te były namiętne! Hera konsekwentnie odrzucała zaloty Zeusa, który jawił jej się – z czasem okazało się, że bardzo słusznie – jako bawidamek.
Władca Olimpu nie dawał za wygraną, stosując coraz to wymyślniejsze techniki uwodzenia. Wedle mieszkańców, to na cześć jej ulubionego słowa nazwał najwyższą górę na wyspie Ochi (z grec. nie). Zabieg poskutkował i Hera wreszcie uległa czarowi Zeusa. Tak najważniejsi bogowie greccy stali się parą.
Z okolicą wiąże się kolejna legenda. W niezwykle malowniczych, górzystych obszarach wokół miejscowości Styra znajduje się ponad 20 budowli megalitycznych, tzw. drakospita (smocze domy) stanowiących najbardziej tajemnicze zabytki Eubei. Ich ściany są tak grube i ciężkie, iż nie wierzono, że mógłby je zbudować człowiek.
