Madera to wyspa, którą wielu z nas chciałoby odwiedzić choć raz w życiu. Jest często nazywana „wyspą wiecznej wiosny”, chociaż sami Maderczycy, a na pewno organizacja turystyczna Visit Madeira nie chcą promować tego sformułowania. Nie zmienia to faktu, że klimat na tej portugalskiej wyspie przypomina wieczną wiosnę ze stale kwitnącymi kwiatami i przyjemną temperaturą powietrza. W tym artykule chcę Wam przedstawić ciekawostki o Maderze: m.in. związek marszałka Józefa Piłsudskiego z wyspą, interesujące informacje o maderskim lotnisku, Cristiano Ronaldo, maderskie wino i kilka innych. Oto moje top 11 ciekawostek o Maderze.
Odkrycie i nazwa wyspy
W 1419 roku portugalscy żeglarze João Gonçalves Zarco i Tristão Vaz Teixeira, działając pod patronatem księcia Henryka Żeglarza, wyruszyli na wyprawę mającą na celu zbadanie zachodnich wybrzeży Afryki. Niesprzyjające warunki pogodowe zepchnęły ich z kursu, co doprowadziło do odkrycia nieznanej wcześniej wyspy. Pierwszym lądem, na który natrafili, była mniejsza wyspa, którą nazwali Porto Santo, co oznacza „Święty Port”, jako że stanowiła dla nich bezpieczne schronienie po burzliwym rejsie.
Zaintrygowani nowo odkrytym terytorium, żeglarze dostrzegli na horyzoncie kolejną, większą wyspę. W 1419 roku dotarli do jej brzegów i nadali jej nazwę „Madeira”, co w języku portugalskim oznacza „drewno”. Nazwa ta odzwierciedlała bujne, gęste lasy porastające wyspę, które były jednym z jej najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu.
Odkrycie Madery miało znaczący wpływ na dalszą portugalską ekspansję morską. Wyspa szybko stała się ważnym punktem na mapie odkryć geograficznych i centrum handlu, przyciągającym kupców i osadników z różnych zakątków świata. Jej strategiczne położenie na Oceanie Atlantyckim uczyniło ją kluczowym przystankiem na trasach handlowych między Europą, Afryką i Nowym Światem, co przyczyniło się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego regionu.
Marszałek Józef Piłsudski – polskie ślady na Maderze
W centrum Funchal, stolicy Madery, znajduje się popiersie marszałka Józefa Piłsudskiego, upamiętniające jego pobyt na wyspie. Wykonane przez lokalnego artystę Ricardo Veleza, zostało zainicjowane przez Ambasadę RP we współpracy z partnerami lokalnymi i Bankiem Millennium.
Marszałek Józef Piłsudski przebywał na Maderze od grudnia 1930 do marca 1931 roku. Jego wizyta miała na celu poprawę stanu zdrowia, a także odpoczynek po intensywnym okresie działalności politycznej. Podczas pobytu zamieszkiwał w willi Quinta Bettencourt, położonej na obrzeżach Funchal.
Obecność Piłsudskiego na Maderze była szeroko komentowana w ówczesnej prasie portugalskiej, a jego pobyt stał się istotnym wydarzeniem zarówno dla lokalnej społeczności, jak i dla relacji polsko-portugalskich.
Popiersie marszałka w Funchal jest symbolem pamięci o jego wizycie i stanowi ważny punkt na mapie polskich śladów na Maderze.
Podczas marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu towarzyszyła dr Eugenia Lewicka, młodsza od niego o prawie 30 lat lekarka z sanatorium w Druskiennikach. Obecność Lewickiej wywołała spekulacje o zażyłej relacji między nimi, co stało się przedmiotem plotek zarówno w Polsce, jak i na samej wyspie. Piłsudski, świadomy tych doniesień, prosił, by ich nie prostować, traktując je z humorem.
Po powrocie do kraju Lewicka popełniła samobójstwo w czerwcu 1931 roku, co dodatkowo podsyciło plotki o jej relacji z Marszałkiem.
Warto jednak zaznaczyć, że brak jednoznacznych dowodów na istnienie romansu między Piłsudskim a Lewicką, a wiele informacji opiera się na spekulacjach i domysłach.
Lotnisko na Maderze – najtrudniejsze lotnisko świata?
Z lotniskiem na Maderze, znanym obecnie jako Port Lotniczy im. Cristiano Ronaldo, wiąże się kilka ciekawostek:
- Wyzwania terenowe: Ze względu na górzysty teren i bliskość oceanu, budowa lotniska na Maderze była nie lada wyzwaniem. Początkowo, w 1964 roku, pas startowy miał zaledwie 1600 metrów długości, co ograniczało możliwość obsługi większych samolotów.
- Inżynieryjne arcydzieło: Aby sprostać rosnącym potrzebom ruchu lotniczego i poprawić bezpieczeństwo, w 2000 roku pas startowy został wydłużony do 2781 metrów. Co ciekawe, część tego przedłużenia opiera się na platformie wspartej na 180 kolumnach o wysokości 70 metrów każda, co czyni tę konstrukcję imponującym osiągnięciem inżynieryjnym.
- Wymagające warunki lądowania: Ze względu na specyficzne warunki atmosferyczne, takie jak silne wiatry i turbulencje, lądowanie na Maderze uchodziło za jedno z najtrudniejszych na świecie. Obecnie, dzięki modernizacjom i specjalistycznym szkoleniom pilotów, operacje lotnicze są znacznie bezpieczniejsze.
- Zmiana nazwy na cześć Cristiano Ronaldo: W 2016 roku lotnisko zostało oficjalnie nazwane imieniem słynnego piłkarza Cristiano Ronaldo, który pochodzi z Madery. Na terenie portu lotniczego znajduje się również jego popiersie, upamiętniające osiągnięcia sportowca.
- Atrakcja turystyczna: Ze względu na swoją unikalną konstrukcję i malownicze położenie, lotnisko stało się atrakcją turystyczną. Wielu odwiedzających przyjeżdża, aby obserwować starty i lądowania samolotów na tym niezwykłym pasie startowym.
Te wszystkie aspekty sprawiają, że lotnisko na Maderze jest nie tylko kluczowym węzłem komunikacyjnym, ale także symbolem innowacji i adaptacji do trudnych warunków geograficznych.
Wino maderskie – skarb wyspy
Madera słynie z produkcji unikalnego wina o tej samej nazwie. Historia tego trunku sięga XV wieku, kiedy to portugalscy osadnicy rozpoczęli uprawę winorośli na żyznych, wulkanicznych glebach wyspy. Wino maderskie szybko zyskało popularność w Europie, stając się ważnym towarem eksportowym, szczególnie cenionym w Anglii i jej koloniach.
Ciekawostką niech będzie fakt, że było używane do wznoszenia toastów podczas podpisywania Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych w 1776 roku.
Unikalność wina maderskiego wynika ze specyficznego procesu produkcji. Po fermentacji wino jest wzmacniane poprzez dodanie neutralnego spirytusu gronowego, co zatrzymuje fermentację i podnosi zawartość alkoholu. Następnie poddawane jest procesowi estufagem, polegającemu na podgrzewaniu wina w specjalnych pomieszczeniach zwanych „estufas” do temperatury około 45-50°C przez kilka miesięcy. Ten etap naśladuje warunki, jakim wino było poddawane podczas dawnych morskich podróży przez strefy tropikalne, co przyczyniało się do jego unikalnego smaku. Proces dojrzewania w podwyższonej temperaturze, znany jako maderyzacja, nadaje winu charakterystyczne cechy organoleptyczne, takie jak nuty karmelu, orzechów i suszonych owoców. Dzięki temu wino maderskie charakteryzuje się wyjątkową trwałością i zdolnością do starzenia, zachowując swoje walory smakowe przez dziesięciolecia, a nawet stulecia.
Wino maderskie występuje w różnych stylach, zależnych od użytej odmiany winogron i poziomu słodkości:
- Sercial: Najbardziej wytrawne, o wyraźnych nutach cytrusowych i orzechowych.
- Verdelho: Półwytrawne, z zbalansowaną kwasowością i aromatami owoców tropikalnych.
- Bual (Boal): Półsłodkie, z nutami karmelu i suszonych owoców.
- Malmsey (Malvasia): Bardzo słodkie, z akcentami toffi, fig i orzechów.
Każdy z tych stylów oferuje unikalne doznania smakowe, co sprawia, że wino maderskie jest niezwykle wszechstronne i cenione przez koneserów na całym świecie.
Dzięki swojej bogatej historii, unikalnemu procesowi produkcji i różnorodności smaków, wino maderskie pozostaje jednym z najbardziej wyjątkowych trunków na świecie, będąc prawdziwym skarbem wyspy Madery.
Lewady – inżynieryjne arcydzieło
Lewady to unikalny system kanałów irygacyjnych, stanowiący prawdziwe inżynieryjne arcydzieło Madery. Ich historia sięga początków kolonizacji wyspy w XV wieku, kiedy to portugalscy osadnicy stanęli przed wyzwaniem efektywnego nawadniania terenów rolniczych. Ze względu na zróżnicowane warunki klimatyczne wyspy, północne regiony Madery charakteryzują się obfitymi opadami deszczu, podczas gdy południowe obszary są znacznie bardziej suche. Aby umożliwić rozwój rolnictwa, zwłaszcza upraw trzciny cukrowej, niezbędne było przetransportowanie wody z wilgotnych rejonów północy na suche południe.
Budowa lewad rozpoczęła się w XVI wieku i trwała przez kolejne stulecia, obejmując ręczne wykopywanie kanałów w trudnym, górzystym terenie. Łączna długość tych kanałów wynosi około 2500 kilometrów, co świadczy o ogromie wykonanej pracy. Lewady nie tylko dostarczały wodę do nawadniania pól, ale także zasilały młyny wodne, odgrywając kluczową rolę w gospodarce wyspy.
Współcześnie lewady pełnią funkcję nie tylko irygacyjną, ale stały się również jedną z największych atrakcji turystycznych Madery. Wzdłuż tych kanałów biegną liczne szlaki turystyczne, umożliwiające piesze wędrówki przez najpiękniejsze zakątki wyspy. Trasy te prowadzą przez malownicze krajobrazy, w tym lasy wawrzynowe wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, oferując turystom niezapomniane widoki i bliski kontakt z unikalną przyrodą Madery.
Wędrówki wzdłuż lewad są dostępne dla turystów o różnym poziomie zaawansowania, od łatwych spacerów po bardziej wymagające trasy. Popularne szlaki, takie jak Levada das 25 Fontes czy Levada do Risco, przyciągają miłośników przyrody z całego świata, oferując możliwość podziwiania kaskadowych wodospadów, egzotycznej flory i fauny oraz panoramicznych widoków na Ocean Atlantycki.
Lewady stanowią nie tylko świadectwo inżynieryjnego geniuszu dawnych mieszkańców Madery, ale także są symbolem harmonijnego współistnienia człowieka z przyrodą. Ich obecność w krajobrazie wyspy przypomina o znaczeniu zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi i dbałości o środowisko, co czyni Maderę wyjątkowym miejscem na mapie świata.
Laurissilva – reliktowy las
Laurissilva, znana również jako las wawrzynowy, to unikalny ekosystem występujący na wyspie Madera, będący pozostałością po lasach, które niegdyś pokrywały rozległe obszary basenu Morza Śródziemnego w okresie trzeciorzędu. Obecnie lasy te zachowały się głównie na wyspach Makaronezji, takich jak Madera, Azory i Wyspy Kanaryjskie.
Na Maderze Laurissilva zajmuje około 20% powierzchni wyspy, co odpowiada około 150 km², i jest uważana za najlepiej zachowany tego typu las na świecie. Lasy te występują głównie na północnych stokach wyspy na wysokościach od 300 do 1400 metrów nad poziomem morza, gdzie panują wilgotne i łagodne warunki klimatyczne sprzyjające ich rozwojowi.
Charakterystyczną cechą Laurissilvy jest dominacja drzew z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), takich jak Ocotea foetens (til), Laurus novocanariensis (wawrzyn), Persea indica (vinhático) i Apollonias barbujana (barbusano). Te wiecznie zielone drzewa tworzą gęsty baldachim, pod którym rozwija się bogate runo leśne, w tym liczne gatunki paproci, mchów i porostów.
Laurissilva Madery została w 1999 roku wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze względu na swoje znaczenie ekologiczne i unikalność. Lasy te są siedliskiem wielu endemicznych gatunków roślin i zwierząt, takich jak gołąb maderski (Columba trocaz), który jest jednym z symboli wyspy.
Spacer po tym wiecznie zielonym lesie to podróż w czasie do epoki trzeciorzędu, oferująca nie tylko kontakt z unikalną przyrodą, ale także możliwość zrozumienia, jak wyglądały lasy Europy miliony lat temu. Dzięki dobrze utrzymanym szlakom turystycznym, odwiedzający mogą zanurzyć się w tej zielonej oazie i doświadczyć niezwykłego piękna Laurissilvy.
Funchal – miasto kwiatów i tradycji
Stolica Madery, Funchal, to miasto pełne uroku, które zachwyca turystów swoimi kolorowymi ogrodami, zabytkowymi budynkami i tętniącymi życiem targami. Jednym z najbardziej znanych miejsc jest Mercado dos Lavradores (powyżej na zdjęciu), czyli Targ Rolników, gdzie odwiedzający mogą podziwiać lokalne produkty, egzotyczne owoce oraz rękodzieło. To miejsce stanowi serce miasta, łącząc tradycję z codziennym życiem mieszkańców.
Funchal słynie również z licznych festiwali, z których najbardziej znany jest Festiwal Kwiatów. Podczas tego wydarzenia, odbywającego się co roku wiosną, ulice miasta zamieniają się w barwne parady i wystawy florystyczne, przyciągając zarówno mieszkańców, jak i turystów z całego świata. To święto jest wyrazem bogatej tradycji ogrodniczej Madery i stanowi hołd dla bujnej flory wyspy.
Spacerując po Funchal, warto zwrócić uwagę na historyczne budynki, takie jak Katedra Sé, będąca przykładem portugalskiej architektury manuelińskiej z XV wieku. Innym interesującym miejscem jest Pałac São Lourenço, dawna rezydencja gubernatorów, który obecnie pełni funkcję muzeum. Miłośnicy sztuki powinni odwiedzić Muzeum Sztuki Sakralnej, gdzie zgromadzono bogatą kolekcję dzieł religijnych.
Funchal to także miasto ogrodów. Ogród Botaniczny oferuje różnorodność roślin z całego świata, podczas gdy Tropikalny Ogród Monte Palace zachwyca egzotyczną roślinnością i orientalnymi akcentami. Te zielone przestrzenie stanowią oazę spokoju i pozwalają na chwilę wytchnienia od miejskiego zgiełku.
Kolejną atrakcją jest Kolejka Linowa na Monte, która zabiera turystów z centrum miasta na wzgórze Monte, skąd rozpościera się panoramiczny widok na Funchal i ocean. Na szczycie znajduje się Kościół Nossa Senhora do Monte, miejsce spoczynku ostatniego cesarza Austrii, Karola I.
Funchal to miasto, które harmonijnie łączy bogatą historię z nowoczesnością, oferując odwiedzającym niezapomniane wrażenia i liczne atrakcje.
Cristiano Ronaldo – duma Madery
Madera, malownicza wyspa na Oceanie Atlantyckim, jest miejscem narodzin jednego z najwybitniejszych piłkarzy w historii futbolu – Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro. Urodzony 5 lutego 1985 roku w Funchal, stolicy Madery, Ronaldo rozpoczął swoją piłkarską przygodę w lokalnych klubach, takich jak Andorinha i Nacional, zanim w wieku 12 lat przeniósł się do Lizbony, aby dołączyć do akademii Sporting CP.
Aby uhonorować osiągnięcia swojego najsłynniejszego rodaka, w Funchal stworzono Museu CR7, które zostało otwarte 15 grudnia 2013 roku. Muzeum prezentuje imponującą kolekcję trofeów, medali i pamiątek związanych z karierą Ronaldo, oferując fanom unikalny wgląd w jego drogę na szczyt światowego futbolu. W 2016 roku muzeum przeniesiono do większej siedziby na Praça do Mar, gdzie znajduje się również hotel Pestana CR7, będący efektem współpracy piłkarza z grupą hotelarską Pestana.
Przed muzeum stoi imponujący pomnik Cristiano Ronaldo, wykonany przez maderskiego rzeźbiarza Ricardo Velosę. Ten ponad dwumetrowy posąg jest popularnym miejscem odwiedzanym przez turystów i fanów piłkarza, stanowiąc symbol dumy mieszkańców wyspy z osiągnięć swojego rodaka.
W 2016 roku, w uznaniu dla jego międzynarodowych sukcesów i promocji Madery na świecie, lokalne władze zdecydowały o nadaniu lotnisku w Funchal imienia Cristiano Ronaldo. Port lotniczy Madera – Cristiano Ronaldo został oficjalnie przemianowany 29 marca 2017 roku, a podczas ceremonii odsłonięto popiersie piłkarza, które stało się przedmiotem licznych dyskusji ze względu na swoje nietypowe wykonanie. Pomimo kontrowersji, gest ten podkreśla ogromne znaczenie Ronaldo dla Madery i jej mieszkańców.
Obecność muzeum, pomnika oraz lotniska noszącego jego imię świadczy o głębokiej więzi Cristiano Ronaldo z rodzinną wyspą oraz o dumie, jaką mieszkańcy Madery odczuwają z powodu jego osiągnięć na arenie międzynarodowej.
Fajerwerki na Nowy Rok
Madera słynie z imponujących pokazów fajerwerków podczas nocy sylwestrowej. W 2006 roku pokaz w Funchal został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako największy na świecie. To spektakularne widowisko przyciąga co roku tysiące turystów, którzy chcą powitać Nowy Rok w niezapomniany sposób.
Toboggan – tradycyjny zjazd wiklinowymi saniami
Jedną z najbardziej unikalnych atrakcji Madery jest zjazd wiklinowymi saniami, znanymi jako toboggan, z miejscowości Monte do Funchal. Ta tradycja sięga połowy XIX wieku, kiedy to mieszkańcy Monte, położonego na wysokości około 600-800 metrów nad poziomem morza, poszukiwali szybkiego sposobu na dostanie się do stolicy wyspy, Funchal. W 1850 roku wprowadzili carros de cesto, czyli wiklinowe kosze osadzone na drewnianych płozach, które umożliwiały szybki zjazd w dół stromych ulic Monte.
Obecnie zjazd tobogganem to popularna atrakcja turystyczna, przyciągająca odwiedzających z całego świata. Trasa liczy około 2 kilometrów i prowadzi krętymi uliczkami z Monte do Livramento, pokonując różnicę wysokości w czasie około 10 minut. Sanie osiągają prędkość do 38 km/h, co dostarcza niezapomnianych wrażeń.
Każde sanki są prowadzone przez dwóch carreiros – mężczyzn ubranych w tradycyjne białe stroje i słomkowe kapelusze. Używają oni gumowych podeszw swoich butów jako hamulców, kontrolując prędkość i kierunek jazdy, co zapewnia bezpieczeństwo pasażerom.
Początek trasy znajduje się w pobliżu kościoła Nossa Senhora do Monte, a kończy się w Livramento, skąd turyści mogą kontynuować podróż taksówką lub spacerem do centrum Funchal. Zjazd tobogganem to nie tylko dawka adrenaliny, ale także okazja do doświadczenia unikalnej tradycji Madery, która przetrwała ponad 150 lat.
Ta niezwykła forma transportu, niegdyś praktyczne rozwiązanie dla mieszkańców, dziś stanowi żywe świadectwo kultury i historii wyspy, oferując turystom niepowtarzalne przeżycia i wspomnienia.
Oryginalne połączenie smaków: Espada com Banana
Jedną z najbardziej oryginalnych potraw z Madery jest Espada com Banana, czyli czarny pałasz z bananem. Pałasz czarny (Aphanopus carbo) to głębinowa ryba o charakterystycznym wyglądzie, poławiana na głębokościach sięgających 1000 metrów. Co ciekawe, ryba ta występuje jedynie w dwóch miejscach na świecie: u wybrzeży Madery oraz Japonii.
Po złowieniu, pałasz czarny jest przyrządzany na różne sposoby, jednak najbardziej charakterystycznym daniem jest właśnie Espada com Banana. W tej wersji ryba jest smażona i podawana z plasterkami smażonego banana, co tworzy unikalne połączenie smaków – delikatnego, białego mięsa ryby z naturalną słodyczą banana.
To nietypowe zestawienie smakowe stało się kulinarną wizytówką Madery, odzwierciedlając kreatywność lokalnej kuchni i dostępność egzotycznych owoców na wyspie. Danie to jest obowiązkową pozycją dla każdego turysty chcącego poznać prawdziwe smaki Madery.
Madera to fascynujące miejsce na świecie i biorąc pod uwagę łatwość dotarcia tam z Polski warto je odwiedzić. Mam nadzieję, że ciekawostki o Maderze Ci się podobały.
Zarezerwuj swój pobyt na Maderze z pakietem lot + hotel:
