Podróżowanie między strefami czasowymi potrafi mocno wpłynąć na dobowy rytm dnia człowieka. Przez to trudno dostosować się do nowego czasu, który obowiązuje na miejscu docelowym. Jet lag to nic innego jak zakłócenia naturalnego rytmu dnia i nocy. W polskim tłumaczeniu jest to zespół nagłej zmiany strefy czasowej (transkontynentalne zmęczenie). Podpowiadamy, jakie są najlepsze sposoby na jet lag.
Co to jest jet lag? Jakie są przyczyny jet lagu?
Dobowy rytm dnia to taki wewnętrzny zegar człowieka, który reguluje wszystkie funkcje biologiczne opierając się na cyklu spania i czuwania. Jeśli wspomniane cykle zostaną zaburzone, wtedy występują różne efekty uboczne, zwykle niezbyt przyjemne. Ich siła zależy od liczby stref czasowych, które zostały przekroczone w trakcie podróży. Do symptomów można zaliczyć:
- senność w dzień,
- niemożliwość zaśnięcia w nocy,
- bóle głowy,
- rozdrażnienie,
- zmęczenie,
- rozdrażnienie,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia apetytu,
- problemy jelitowo-żołądkowe,
- ogólne złe samopoczucie,
- dezorientacja.
Przyczynami jet lagu są zaburzenia homeostazy organizmu dotyczące samoregulacji procesów biologicznych. Czyli, ujmując rzecz prościej, to zaburzenia procesów fizjologicznych, które zależą od rytmu dobowego i związanego z nim wydzielania hormonów, przede wszystkim melatoniny i kortyzolu.
Rzecz jasna, wszystko zaczyna się w mózgu. Znajdują się tam komórki odpowiedzialne za przetwarzanie informacji o porze dnia i czasie. A konkretnie znaleźć je można w podwzgórzu, tuż nad miejscem, gdzie przecinają się nerwy wzrokowe. Komórki te co 24 godziny synchronizują się i wysyłają reszcie ciała informację czy jest dzień czy noc. Informacje czerpią z odbieranego światła: jasne oznacza pobudkę, ciemność – sen. Jednak kiedy podróżuje się przez różne strefy czasowe, komórki podwzgórza zostają wybite ze znanej sobie rutyny i zaczynają wariować. Organizm po zmianie stref czasowych nie nadąża z przystosowaniem się do nowych warunków (pór dnia, przemiany materii i pory snu), a przez to reaguje objawami chorobowymi, czyli jet lagiem.
Intensywność objawów jetlagu zależy od organizmu, ale także od kierunku lotu. Podróż w kierunku zachodnim wydłuża cykl dobowy, jest zatem łatwiejsza dla organizmu, bo szybciej przyzwyczaimy się do dłuższej doby, prościej jest również wtedy zwalczyć objawy jetlagu. Podróżowanie na wschód jest bardziej uciążliwe. Skraca się wtedy cykl dzienny lub nocny. Trudniej jest zaadoptować się do nowego rytmu, kiedy traci się parę godzin.
Sposoby na jet lag
Na szczęście istnieją sposoby, dzięki którym symptomy jetlagu stają się mniej uciążliwe. Poniżej znajdziecie kilka z nich. Jeśli będziecie ich przestrzegać, być może uda wam się przetrwać zmiany strefy czasowej bezboleśnie.
Woda zamiast kawy!
Kofeina zawarta w kawie czy Coca-Coli jest związkiem, który pobudza organizm, ale również zaburza rytm spania. Trudniej po wypiciu napoju z kofeiną zasnąć. Dlatego lepiej ograniczyć jego spożycie na dzień lub dwa przed wylotem. To samo tyczy się alkoholu.
Dostosuj rytm dnia przed wylotem
Na dzień albo nawet na tydzień przed wylotem dostosuj swój rytm dnia do tego obowiązującego na miejscu przylotu. Możesz to robić stopniowo, dzięki temu dzięki czemu organizmowi będzie łatwiej się dostosować. Jeśli podróżujesz na wschód, wydłużaj swoją dobę i później kładź się spać. Jeśli podróżujesz na zachód, kładź się do łóżka wcześniej.
Słońce twoim przyjacielem
Podczas podróży pomiędzy strefami czasowymi najlepiej wykorzystać każdą możliwą sposobność, żeby znaleźć się na słońcu w miejscu docelowym. Przebywanie na zewnątrz lub nawet odsłonięcie rolet czy zasłon pozwoli organizmowi szybciej dostosować się do panującego tam czasu.
Wypróbuj melatoninę
Suplementacja melatoniny pozwoli ci szybciej i głębiej zasnąć, a tym samym łatwiej się zregenerować. Melatonina to naturalna substancja chemiczna wytwarzana przez gruczoł w mózgu, która pomaga zrelaksować się i zasnąć.
Ruszaj się – ruch to zdrowie
Ruch może również pomóc dostosować się do nowej strefy czasowej. Ćwiczenia na świeżym powietrzu mają mieć podwójny efekt, ponieważ umożliwiają wystawienie się na działanie promieni słonecznych. A przy jet lagu słońce jest twoim sprzymierzeńcem.
Niestety nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na jet lag. Zamieszczone tutaj wskazówki z pewnością pomogą zmniejszyć efekty, ale objawy nie znikną całkowicie. Najważniejszą rzeczą w większości przypadków jest nie zasnąć i nie ulegać pokusie długiej drzemki. A jeśli chcesz całkowicie uniknąć jet lagu, odkryj wszystkie piękne zakątki Europy lub kieruj się prosto na południe. Możesz polecieć do RPA dziesięciogodzinnym lotem i nie mieć żadnej różnicy w czasie, a zatem żadnego jet lagu!
Zobacz też: Dlaczego nie możesz zasnąć w nowym miejscu? Jak temu zaradzić?
