Smok Wawelski w Krakowie

Rzeźba stojąca przy wzgórzu wawelskim w Krakowie, u wejścia do jaskini Smocza Jama, dłuta Bronisława Chromego z 1972 roku, przedstawiająca legendarnego smoka wawelskiego. Rzeźba została odlana z brązu i osadzona na głazie. Wewnątrz zamontowana została instalacja gazowa pozorująca zianie ogniem. Ogień bucha co kilka minut. Smok Wawelski to legendarny smok, który mieszkał w jamie u podnóża wzgórza wawelskiego. Według legendy za czasów króla Kraka w Krakowie pojawił się potwór zwany „całożercą”, który domagał się cotygodniowej ofiary z bydła. Wedle jednej z wersji legendy król Krak wysłał do pokonania smoka swoich dwóch synów, ponieważ jednak nie zdołali oni pokonać smoka w walce, wymyślili postęp i podali mu bydlęcą skórę wypchaną siarką. Smok połknął podarunek i się udusił. Później bracia pokłócili się o to, który z nich był autorem fortelu, i ostatecznie jeden zabił drugiego, po czym został królem. Wkrótce jednak jego tajemnica wyszła na jaw i król musiał udać się na banicję. Wedle innej wersji smoka podstępem pokonał skromny szewczyk Skuba, który podał smokowi skórę wypchaną siarką. Smok zjadł siarkę, po czym zaczął łapczywie pić wodę z Wisły, aż w końcu pękł. Aby upamiętnić legendę, w roku 1972 roku u podnóża wzgórza wawelskiego wystawiono ziejący ogniem pomnik Smoka Wawelskiego. Smok występuje także – jako postać pozytywna – w trylogii Stanisława Pagaczewskiego o przygodach Baltazara Gąbki, a także w filmach animowanych Porwanie Baltazara Gąbki i Wyprawa Profesora Gąbki. Smok Wawelski w wersji Pagaczewskiego ratuje świat przed złoczyńcami z Krainy Deszczowców. Według pierwotnej koncepcji smok miał być częściowo zanurzony w wodach Wisły. Stwierdzono jednak, że niesione przez nurt rzeki śmieci będą się osadzać na rzeźbie. W 1972 roku rzeźba stanęła przed wejściem do jaskini Smocza Jama, na brzegu Wisły. Stała się jedną z atrakcji turystycznych Krakowa.