Zwiedzanie Słowacji

W 1987 roku centrum miasta stało się miejskim rezerwatem zabytkowym, w którego skład wchodzi szereg wyjatkowych zabytków. Przede wszystkim niewiele miast w Europie Środkowej może się poszczycić tak długimi odcinkami muru obronnego - są one architektonicznym unikatem. Pochodzą z okresu XIII-XVI wieku. Nad miastem góruje wieża miejska z 1574 roku, z której tarasu roztacza się przepiękny widok na Trnawę i jej okolicę. Najcenniejszym zabytkiem sakralnym miasta jest pierwsza wczesnobarokowa budowla o tak dużym znaczeniu na terenie Słowacji – kościół uniwersytecki. Perłą jego wnętrza jest kolosalny drewniany ołtarz główny z 1640 roku. Z kościołem uniwersyteckim są połączone inne obiekty uniwersyteckie, którymi są kolegium, gimnazjum, uniwersytet, seminaria i konwikty. Warto także zwiedzić gotycką Katedrę św. Mikołaja.

Bańska Szczawnica należała do najbardziej znanych ośrodków górniczych w Górnych Węgrzech, gdzie w 1735 roku dekretem wydanym przez Marię Teresę powstała Akademia Górnicza - pierwsza w świecie wyższa szkoła o charakterze technicznym. Historia wydobycia i obrabiania złota i srebra sięga ery brązu. Właśnie tu pierwszy raz w historii wykorzystano proch strzelniczy oraz pierwszy raz na kontynencie europejskim, zastosowano maszynę parową do wypompowywania wody z kopalni. Do dzisiaj w mieście zachowało się dużo cennych zabytków w tym Stary i Nowy Zamek, kościół św. Katarzyny, kościół romański Wniebowzięcia Matki Boskiej, barokowy słup wotywny upamiętniający ustąpienie zarazy morowej w 1711 roku, renesansowe i barokowe domy mieszczańskie, Ratusz, barokowa brama Pijarska, Muzeum Górnictwa, barokowa Kalwaria oraz gmachy Akademii Górniczej i Leśniczej.

Najstarsza wzmianka pisemna o mieście pochodzi z 1241 roku. Dzięki dogodnemu położeniu, tj. przy szlaku handlowym z Polski na Węgry, miasto szybko się rozwijało. Największy rozwój miasta nastąpił w XV i XVI wieku. Najbardziej cennym zabytkiem miasta jest gotycki kościół parafialny św. Idziego. Wewnątrz mieści się 11 późnogotyckich ołtarzy szafiastych z lat 1440-1510. Na uwagę zasługuje również prostokątny rynek wyłożony rzecznymi kamieniami, otoczony gotyckimi i renesansowymi domami mieszczańskimi. Warto zobaczyć także gotycko-renesansowy ratusz z 1509 roku oraz pozostałości fortyfikacji miejskich. Do ciekawych zabytków miasta trzeba zaliczyć także kompleks samodzielnych budowli żydowskich - Suburbium, synagogę oraz średniowieczne budowle obronne i greckokatolicką cerkiew.

Vlkolinec - rezerwat architektury ludowej w 1993 roku został wpisany na listę UNESCO. Pierwsza wzmianka pisemna o osadzie pochodzi z 1376 roku. Pierwotnie była to osada drwali i węglarzy. Vlkolinec nie jest skażony nowym budownictwem i stanowi unikatowy zespół architektoniczny. Do obiektów zabytkowych należy 45 drewnianych chałup wraz z obejściami z okresu od XVI do XIX wieku.

Twierdza Monostori, widoczna nad Dunajem po węgierskiej stronie z wyspy Alžbetin ostrov, znana też jako Fort Sandberg, to największa (70 ha) nowożytna twierdza Europy Środkowej. Budowało ją w latach 1850–1871 ponad 2 tys. murarzy i 10 tys. pomocników. Twierdza ma kształt nieregularnego ośmiokąta, z rozległym dziedzińcem, wokół którego stoi kilkanaście budynków. W sumie jest w nich 640 pomieszczeń, m.in. dawne koszary, szpital na 300 łóżek, kantyna i stajnie, o łącznej powierzchni ok. 40 tys. m2. Na rogach fortu powstały potężne bastiony. Całość, wzniesiona z kamienia i cegły, uchodzi za arcydzieło architektury militarnej.

Wyrastający na szczycie 112-metrowej skały wapiennej Zamek Orawski wydaje się być częścią baśni. Renesansowe zamczysko na każdym robi bowiem niezatarte wrażenie. Twierdza istniała już przed rokiem 1235. Przez 300 lat, wraz z całą Orawą, była majątkiem królów węgierskich. W 1800 roku budowlę zniszczył pożar, po którym przez jakiś czas stała opuszczona. Już w roku 1868 urządzono w dolnym zamku muzeum. Ostatnie wielkie prace budowlane przeprowadził Jozef Pálffy na przełomie XIX i XX wieku. Po wojnie (1953–1968) twierdzę wyremontowano, przeznaczając cały obiekt na Muzeum Orawskie.

Pochodzący XVI wieku potężny zamek to jeden z najlepiej zachowanych na Słowacji zabytków tego typu. W 1535 roku posiadłość nabył wielki bankier Anton Fugger, który przebudował gotycki zamek w bezpieczną fortecę z potężnymi, największymi w Europie piwnicami, w których przechowywał towary przeznaczone na handel (piwnice zaprojektował ponoć sam słynny Albrecht Dürer). Po jego śmierci zamek przeszedł w ręce węgierskiego rodu Pálffych, którzy mieli go w posiadaniu do 1945 roku. Został przez niuch rozbudowany w luksusową rezydencję noszącą cechy renesansu i baroku. Ponieważ zamek był do końca zamieszkiwany przez właścicieli, przetrwał do dzisiejszych czasów w dobrym stanie. W 1970 roku został ogłoszony narodowym pomnikiem kultury, a po konserwacji wnętrz udostępniono go zwiedzającym.

Zamek Spiski swoją powierzchnią ponad 4 ha jest jednym z największych zespołów zamkowych w Europie Środkowej. Najstarsza pisemna wzmianka o zamku pochodzi z 1120 roku. Początkowo pełnił on rolę twierdzy granicznej państwa węgierskiego, potem stał się na kilka stuleci siedzibą żupana spiskiego. W 1241 roku Zamek Spiski oparł się atakom Tatarów. W 1780 roku zespół zamkowy zniszczył pożar i Zamek Spiski zmienił się w ruinę. Do całkowitego spustoszenia nie dopuścili dopiero konserwatorzy zabytków, którzy w 1970 roku rozpoczęli konserwację obwarowań i pałaców. Dzisiaj na Zamku mieści się ekspozycja Muzeum Spiskiego dotycząca dziejów zamku i średniowiecznej broni.

Słowacki Kras jest największym obszarem krasowym w Europie Środkowej (440 km2), który dzięki swojej rozmaitości, specyficznej florze i faunie należy do najładniejszych zakątków na Słowacji. Dla terenów krasowych charakterystyczne są różnorodne formy geomorfologiczne i zjawiska hydrologiczne (jaskinie, żłobki krasowe, wąwozy, przepaści, podziemne cieki wodne, wywierzyska). Koniecznie trzeba zobaczyć tutejsze jaskinie - Domicką, Gombasecką, Jasovską oraz Ochtinską, która należy do najcenniejszych na świecie ze względu na unikalną aragonitową szatę naciekową. Słowacki Kras jest Międzynarodowym Rezerwatem Biosfery.