Zwiedzanie Gdańska

Fontanna Neptuna

Pomysł budowy fontanny zawdzięczamy burmistrzowi Gdańska Bartłomiejowi Schachmanowi, który odwiedzając na początku XVII wieku miasta włoskie uległ wielkiej fascynacji kulturą antyczną.
W 1606 roku rozpoczęto przygotowania do realizacji kosztownego i skomplikowanego od strony technicznej zamierzenia. Czaszę fontanny wraz ze zdobionym trzonem zaprojektował Abraham van den Blocke, natomiast figura Neptuna, władcy mórz, została odlana według koncepcji rzeźbiarza Piotra Husena w zakładzie ludwisarskim Gerta Beningsena. Prace przy fontannie zostały na dłuższy czas przerwane ze względu na bardzo trudną dla Gdańska wojnę Rzeczypospolitej ze Szwecją i związane z nią oblężenie miasta. Fontanna uruchomiona została dopiero w 1633 roku, a rok później ozdobiona piękną kratą, wykonaną przez ślusarza Hansa Rogge.
Podczas ostatniej wojny fontannę przezornie zdemontowano, dzięki temu bez większego uszczerbku przetrwała oblężenie miasta w 1945 roku. Ponownie uruchomiona w roku 1954, jest obecnie wielką ozdobą Drogi Królewskiej i symbolem miasta.

Ratusz Główny

Początki ratusza należy wiązać z wizytą księcia Władysława Łokietka w grodzie gdańskim w 1298 roku, kiedy to książę zezwolił na wzniesienie budynku przeznaczonego na prowadzenie istotnych spraw miejskich. Pierwsze zabudowania ceglano-drewnianego ratusza wniesiono w 1336 roku. Później budynek sukcesywnie rozbudowywano – na przełomie lat 1379-1382 ratusz powiększono i zwieńczono wieżą. Okres 1486-1492 to kolejny etap prac – wykonano nowy hełm wieżowy, a w 1499 roku murowana, wysoka już wieża, została wyposażona w zegar. Ratusz Głównomiejski, jako obiekt wykwintnie urządzony, stał się ulubionym miejscem pobytu odwiedzających Gdańsk monarchów. Niestety w 1556 roku pożar zniszczył również piękny Ratusz. Odbudowano go w stylu renesansowym, a przy pracach budowlanych wybitnie odznaczyli się artyści pochodzenia niderlandzkiego.

W XIX wieku Ratusz Głównomiejski poddano przebudowie, której ukrytym celem było zatarcie pamiątek polskości i śladów powiązań miasta z dawną Rzeczpospolitą. W 1945 roku zabytkowy obiekt został niemal zrównany z ziemią. Tylko dzięki uporowi miłośników zabytków udało się go zrekonstruować. Obecnie mieści się tutaj bogato wyposażone Muzeum Historii Miasta Gdańska. Największą atrakcją ratusza jest odnowione wnętrze Sali Czerwonej, której bogate zdobienia są w przeważającej części autentyczne.
W sezonie letnim ze szczytu wieży oglądać można niezmiernie ciekawą panoramę zabytkowego Gdańska.

Hala Targowa

W 1896 roku zagospodarowano okolicę po dawnym spalonym klasztorze dominikanów i koszarach pruskich, budując ogromny budynek Hali Targowej. Ciekawej konstrukcji, nawiązującej kształtem do budownictwa wczesnośredniowiecznego, nadano kształt bazylikowy. Wysokość najwyższej, środkowej nawy wynosi 15 m. Rozmiary Hali Targowej mogą wywierać wrażenie - powierzchnia obiektu wynosi 4 714 m2, a do przestronnego wnętrza prowadzą cztery ogromne, misternie rzeźbione wejścia. Najciekawszym elementem zasłużonego zabytku jest oglądana od wewnątrz konstrukcja dachowa, wykonana według bardzo modnych na przełomie XIX i XX wieku rozwiązań technicznych. W podobny sposób wykonano m.in. słynną paryską wieżę Eiffle'a.

Dom Uphagena

Budowa okazałej kamienicy sfinansowana została przez XVIII-wiecznego ławnika i rajcę miejskiego Jana Uphagena (1731-1802). Z woli właściciela przez ponad 100 lat nie zmieniano cennego wyposażenia kamienicy. Dzięki temu powstało pewnego rodzaju muzeum, upamiętniające domowe życie bogatych mieszkańców Gdańska. W 1911 roku Dom Uphagena wraz z efektownymi wnętrzami udostępniono zwiedzającym - kamienica szybko zyskała miano wielkiej atrakcji miasta. W 1998 roku Dom Uphagena jako oddział Muzeum Historii Miasta Gdańska został ponownie udostępniony turystom.

Dom Przyrodników

Budową tej bardzo ciekawej kamienicy kierował znany budowniczy miejski Antoni van Obberghen. Prace budowlane, które prowadzono na zamówienie kupca Hansa Koepego, ukończono w 1598 roku.
Budynek wyróżnia się na tle innych bardzo dużymi rozmiarami, a ponadto bocznym usytuowaniem względem Motławy oraz smukłą wieżyczką, z której zaradni kupcy obserwowali ruch statków handlowych na redzie gdańskiego portu. W 1845 roku obiekt objęło w posiadanie Towarzystwo Przyrodnicze, z tym też faktem należy wiązać dzisiejszą nazwę zabytku. Dwadzieścia lat później w wieżyczce urządzono obserwatorium astronomiczne.
Podczas II wojny światowej Dom Przyrodników został doszczętnie zniszczony. Udaną rekonstrukcję przeprowadzono w latach 1956-1961, odbudowany obiekt przeznaczono na siedzibę gdańskiego Muzeum Archeologicznego.

Dwór Artusa

Budynek ten jest ściśle związany z silnie w średniowieczu zakorzenioną tradycją rycerską (podania o królu Arturze) oraz dążeniem mieszczaństwa do naśladowania wzorów życia feudalnej warstwy społecznej. Dwory Artusa - bardzo bogato dekorowane miejsca spotkań elit patrycjuszowskich - były często spotykane w zamożnych miastach hanzeatyckich. Pierwszy gdański Dwór Artusa wzniesiono około 1350 roku i znacznie przebudowano w latach 1374-1387. W ten sposób powstała reprezentacyjna budowla, do wnętrz której wstęp miało wąskie grono mieszkańców miasta, przede wszystkim członkowie elitarnego Bractwa św. Jerzego.

W 1552 roku miasto odwiedził monarcha Zygmunt August, w oczekiwaniu na królewską wizytę przebudowano fasadę Dworu Artusa, nadając jej wygląd utrzymany w stylu renesansowym. Wcześniej (1545-1546) w przestronnym wnętrzu skonstruowano unikatowy piec kaflowy (o wysokości 10,65 m), który przez wielu znawców tematu uznawany jest za największy tego typu piec świata. W latach 1616-1617 dokonano kolejnej przebudowy, która bardzo istotnie zmieniła wygląd obiektu. Fasada została ozdobiona kamiennym portalem i serią unikatowych rzeźb: Scypiona, Temistoklesa, Kamilla oraz Judy Machabeusza. Renesansowy szczyt zastąpiono attyką, we wnękach której ustawiono posągi symbolizujące "Sprawiedliwość" i "Siłę". Nad całością góruje posąg bogini Fortuny - bóstwa dostatku.

Dziś Dwór Artusa świetnie prezentuje się od zewnątrz, a także zadziwia bogactwem wystroju wewnętrznego. Jest to miejsce spotkań wybitnych osobistości świata polityki, kultury czy też nauki.

Twierdza Wisłoujście

To unikatowy w skali światowej, przykład portowych fortyfikacji obronnych. Już w XIV stuleciu znajdowały się w tym miejscu umocnienia drewniane, których załoga strzegła wejścia do portu. Umocnienia miały ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa portu, miasta i od połowy XV wieku coraz bardziej intensywnego handlu gdańskiego. Z tej przyczyny fortyfikacje sukcesywnie rozbudowywano. W 1482 roku wzniesiono tu ceglaną wieżę o wysokości 12 m, która w sezonie żeglugowym pełniła także funkcję latarni morskiej. Kilkadziesiąt lat później (1562-1563) wieżę obudowano okrągłą, czteropiętrową fortecą (tzw. Wieńcem), która kształtem nawiązywała do podobnych konstrukcji zachodnioeuropejskich. W latach 1586-1587 usypano nowoczesne obwarowania z czterema narożnymi bastionami. Niewiele wcześniej wieżę podwyższono, nakrywając ją renesansowym hełmem. Fortyfikacje wspaniale sprawdziły się w trudnych dla Gdańska chwilach: w 1577 roku podczas walk z wojskami Stefana Batorego oraz w latach 1626 i 1656 - podczas oblężenia miasta przez armię szwedzką.

Strategiczne znaczenie fortyfikacje utraciły dopiero w 1773 roku, wtedy bowiem zaborcze wojska pruskie zajęły okoliczne tereny, przejmując tym samym kontrolę nad ujściem Wisły. Po upadku potęgi napoleońskiej administracja pruska urządziła w Twierdzy więzienie, w którym przetrzymywano polskich powstańców z okresu Powstania Listopadowego oraz Wiosny Ludów.

Podczas ostatniej wojny cenny zabytek został dość poważnie uszkodzony.Twierdza Wisłoujście, będąca obecnie w posiadaniu Muzeum Historii Miasta Gdańska, została umieszczona na liście 100 najbardziej zagrożonych zabytków świata, prowadzoną przez organizację UNESCO.

Żuraw

Pierwsza wzmianka o dźwigu portowym, znajdującym się w miejscu dzisiejszego Żurawia pochodzi z 1363 roku. Służył on do przeładunku towarów oraz nasadzania masztów. W 1442 roku konstrukcja dźwigu została strawiona pożarem. Pomimo niechęci władz krzyżackich, gdańszczanie odbudowali żuraw, nadając mu przy tym cechy wyraźnie fortyfikacyjne. Dwie potężne murowane baszty przytrzymujące dźwig zostały wyposażone w okienka strzelnicze, a grubość ich murów przy podstawie dochodzi do 4 m. Napęd tego niezwykłego urządzenia stanowiły dwa wielkie bębny (o średnicach 6,5 i 6 m), poruszane przez zamkniętych w ich wnętrzu skazańców. Przy pomocy odbudowanego Żurawia podnoszono ciężary o masie do 4 ton. Żuraw w roli dźwigu portowego służył blisko 500 lat - do połowy XIX wieku. Wtedy bowiem, w epoce węgla i stali, nastąpił ostateczny kres panowania wysokomasztowych żaglowców.
Podczas wojny Żuraw został bardzo poważnie uszkodzony. Odbudowany w latach 1955-1959, od 1962 roku służy jako główna siedziba Centralnego Muzeum Morskiego.