Ciekawostki o Nikozji

Nikozja jest miastem pełnym kontrastów i niesamowitym, najważniejszą jego cechą charakterystyczną jest tak zwana „Zielona linia”, czyli zdemilitaryzowana strefa nadzorowana przez ONZ, ustanowiona pomiędzy Nikozją Południowa (należącą do Cypru) a Nikozją Północną (będącą pod okupacją turecką). Nikozja jest jedyną na świecie podzieloną stolicą kraju - na dodatek pomiędzy dwa różne kraje.

Miasto Nikozja, mimo tego dziwnego i kruchego układu sił, stanowi stolicę Cypru -  liczy jednak relatywnie niewielu mieszkańców, w sumie (obie części miasta) liczą nieco ponad 300 tysięcy mieszkańców, z czego zdecydowaną większość stanowią Grecy. W mieście stosunek ludności tureckiej do greckiej stanowi 1 : 2,6. Poza tym obie grupy etniczne zdecydowanie się różnią - nie tylko językiem, ale również religią i przynależnością kulturową – życie w tym mieście nie jest więc proste...

Miasto istnieje od około 5000 lat, jednak dawniej znane było jako Lefkozja oraz Ledra (i pod takimi nazwami pojawia się w dawnych dokumentach). Cypryjskie władze, zdając sobie sprawę z doniosłości tej spuścizny organizują kilka razy w tygodniu bezpłatne sesje tematycznego, pieszego zwiedzania swojej części miasta w towarzystwie przewodnika, który zna doskonale wszelkie niuanse tutejszej historii, kultury i sztuki. Turyści mogą korzystać z kilku różnych scenariuszy zwiedzania miasta i okolic.

W obrębie południowej części miasta większość wartych odwiedzenia zabytków mieści się w obrębie tzw. muru weneckiego – czyli umocnień pochodzących z XVI wieku, w których skład wchodzi 11 baszt (5 we władaniu Turków, 5 we władaniu Greków i jedna bezpańska pozostająca pod pieczą ONZ). Średnica obwarowań nie przekracza w żadnym miejscy dwóch kilometrów, więc wystarczy dzień lub dwa, by w ich obrębie zobaczyć absolutnie wszystko co wartościowe. Warto przy okazji zwrócić uwagę na zachowane oryginalnie bramy rozmieszczone co 120 stopni w okręgu murów – ich nazwy pochodzą od trzech miast na które są skierowane, czyli Páfos, Kyrenia i Famagusta.

Interesującym elementem fortyfikacji jest niewielki meczet Bayraktar Camii, wzniesiony przez tureckich zdobywców na miejscu, gdzie po morderczym samotnym rajdzie poległ osmański chorąży w trakcie oblężenia w 1570 roku. Miejsce to już dwukrotnie było celem ataków bombowych bojowników EOKA w latach 1962 i 1963 i od tego czasu budowla pozostaje zamknięta, by nie dopuścić do kolejnych dewastacji.

Sytuacja w mieście jest napięta, ale obie narodowości starają się obecnie dodatkowo jej nie zaogniać. Dlatego też jeden z ważnych niegdyś pomników Nikozji obecnie popada w zapomnienie. Pomnik Wolności, upamiętniający uwolnienie 14 cypryjskich Greków pomijany jest nawet w przewodnikach turystycznych, byle tylko nie irytować Turków. Podejmowane co jakiś czas przez jedną lub drugą stronę gesty pokojowe wciąż jedynie pokazowe, a rozmontowywanie z wielką pompą niewielkich fragmentów linii demarkacyjnej to wciąż tylko puste działania propagandowe. Obecnie okolica jest spokojniejsza, ale w historii bywało naprawdę bardzo różnie. Handlowa ulica Lídhras nosiła przydomek „Mordercza Mila”, a jej zła sława sięga lat 50., kiedy to EOKA regularnie organizowała w pobliżu krwawe zamachy.

Przyjemnie chodzi się starymi uliczkami południowej części starego miasta, jednak warto wiedzieć, że większość ludzi widzianych na ulicach nie mieszka wewnątrz murów i po zmroku życie przenosi się w inne rejony, a uliczki zaczynają sprawiać wrażenie wymarłych. Panuje jednak zupełna wolność w kwestii przemieszczania się po starym mieście. Nieco inaczej wygląda to po drugiej stronie. Tureckie służby porządkowe podejrzliwie przyglądają się zbaczającym z głównych szlaków turystom, szczególnie zaś nieprzychylnie traktują zbliżających się do Zielonej Linii podróżnych, wyposażonych w aparaty fotograficzne.

Przy okazji zwiedzania warto wspomnieć również laureata konkursu na „Europejskie Muzeum Roku 1991”, czyli Miejskie Muzeum Leventis, które prezentuje liczne dokumenty i artefakty dotyczące historii miasta i regionu. Obejrzeć można tutaj właściwie każdy rodzaj możliwych do kolekcjonowania zbiorów, dokumenty, zdjęcia, książki, grafiki i obrazy, szkice, sprzęty domowe, warsztaty pracy oraz wyroby rzemiosła artystycznego, a także dzieła lokalnej sztuki czy kolekcje archeologiczne. Może się to wydawać chaotyczne, jednak daje bogaty i plastyczny obraz życia tutejszych mieszkańców na przestrzeni wieków.

Jeśli chciałbyś odwiedzić stolicę Cypru, już teraz rezerwuj tanie bilety lotnicze do Nikozji. Znajdziesz tutaj wielką różnorodność, skoncentrowaną w ciężkiej atmosferze na niewielkiej powierzchni, jednak miasto oferuje znacznie więcej. Wytrawny turysta zachwyci się tutejszą architekturą, historią i tradycjami, a także kuchnią. Tanie loty do Nikozji jak nic innego pozwolą Ci przekonać się o prawdziwej naturze tego interesującego miasta.